Czy prawo pozwala na nie płacenie swych długów ?

Tak, w pewnych ściśle określonych sytuacjach dłużnik może uchylić się od zaspokojenia swego długu, a nawet będąc pozwanym może żądać od swego wierzyciela zapłaty kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawową zasadą porządku prawnego jest Pacta sunt servanda (łac. umów należy dotrzymywać) wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła w sposób ważny umowę, musi ją wykonać.

Ustawodawca jednakże odstępuje od ścisłego stosowania wyżej wskazanej zasady ze względu na „pewność obrotu”, któremu stoi na przeszkodzie „istnienie trwałych i nierozwiązalnych stosunków prawnych” (wyr. TK z 1.9.2006 r., SK 14/05, OTK-A 2006, Nr 8, poz. 97) wprowadzając do systemu prawnego instytucję dawności, jako zbiór norm prawa cywilnego łączących określone skutki prawne (zmianę, powstanie lub ustanie stosunku prawnego) z upływem czasu (przedawnienie, terminy zawite, zasiedzenie i przemilczenie).

Zgodnie z treścią art. 117 § 1 kodeksu cywilnego z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Skutkiem przedawnienia jest powstanie po stronie podmiotu obowiązanego do świadczenia (dłużnika) prawa do uchylenia się od obowiązku świadczenia. Sąd nie uwzględnia przedawnienia z urzędu, ale jedynie na wniosek.

W praktyce instytucja przedawnienia pozwala dłużnikowi na uchylenie się od zadośćuczynieniu żądaniu wierzyciela (np. zapłaty pożyczki, zapłaty za usługi telekomunikacyjne, zapłaty za kupiony dług) poprzez prawidłowe podniesienie zarzutu przedawnienia w trakcie postępowania sądowego.

Podniesienie zarzutu przedawnienia jest czynnością złożoną, na którą składa się oświadczenie woli (oceniane na podstawie KC) oraz czynność procesowa (oceniana na podstawie KPC) co do dopuszczalności jej dokonania na określonym etapie postępowania sądowego. W grę wchodzić może prekluzja dowodowa, która może wykluczać skuteczne powołanie zarzutu przedawnienia na określonym etapie sprawy.

Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia w toku postępowania sądowego prowadzi do oddalenia powództwa wierzyciela oraz zasądzeniu na rzecz dłużnika poniesionych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w przypadku reprezentowania dłużnika przez profesjonalnego pełnomocnika (np. radcę prawnego), a dochodzone roszczenie przekształca się w roszczenie naturalne, którego spełnienia nie można dochodzić przed sądem.

Na przykład:

Firma windykacyjna powołując się na nabycie wierzytelności od banku z tytułu udzielonej pożyczki w kwocie 12.000 zł w 2003 roku na okres dwóch lat pozywa przed sądem biorącego pożyczkę w styczniu 2014 roku domagając się zapłaty kwoty 12.000 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł.

  1. Biorący pożyczkę nie podejmuje obrony przed sądem, co pozwala na uzyskanie firmie windykacyjnej tytułu wykonawczego na całą dochodzoną pozwem kwotę i w przypadku braku płatności skierowanie sprawy do komornika, który w postępowaniu egzekucyjnym będzie dochodził całej należności.
  2. Biorący pożyczkę zleca obronę w sprawie profesjonalnemu pełnomocnikowi, który właściwie podnosi zarzut przedawnienia dochodzonego przez firmę windykacyjną roszczenia i wnosi o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 na rzecz biorącego pożyczkę. Sąd oddala roszczenie firmy windykacyjnej i zasądza na rzecz biorącego pożyczkę kwotę 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego przez profesjonalnego pełnomocnika.

To firma windykacyjna w tym przypadku jest zobowiązania zapłacić na rzecz biorącego pożyczkę kwotę 2.400 zł tytułem poniesionych kosztów obrony przez profesjonalnego pełnomocnika.

 

Uregulowanie prawne, zgodnie z którym zarzut przedawnienia nie jest brany przez sąd pod uwagę z urzędu, a jedynie na zarzut pozwanego, oraz niska świadomość prawna obywateli zaowocowało powstaniem bardzo wielu firm windykacyjnych trudniących się skupywaniem przedawnionych długów i ich dochodzeniem na drodze sądowej.            Działalność taka z uwagi na niskie koszty zakupu przedawnionego długu (5 – 10 % jego wartości) jest bardzo opłacalna bowiem nieświadomi obywatele nie podnoszą zarzutu przedawnienia, nie korzystają z usług profesjonalnych pełnomocników jak ma to miejsce w zachodniej Europie, gdzie świadomość prawna obywateli jest dużo większa.

Nowa ustawa o prawach konsumenta

Nowa ustawa o prawach konsumenta ma na celu dostosowanie polskiego prawa do unijnej dyrektywy PE i Rady nr 2011/83/UE oraz ujednolicenie i doprecyzowanie przepisów dotyczących umów konsumenckich zawieranych zarówno w lokalu przedsiębiorstwa, jak i poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość w całej Unii Europejskiej. Przewidywany termin wejścia w życie Ustawy to 13 czerwca 2014 r. Termin ten wynika wprost z dyrektywy w sprawie praw konsumenta.
Celem nowej ustawy jest przede wszystkim zapewnienie szerszej ochrony dla podmiotów stosunków gospodarczych z założenia słabszych, i w związku z tym potrzebujących szerszej ochrony prawnej – konsumentów.

Korzyści dla Konsumentów:
• zagwarantowanie konsumentom szerszego dostępu do wyczerpujących informacji, istotnych w kontekście zawierania umowy z przedsiębiorcą zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość, ale również w odniesieniu do umów zawieranych w sposób tradycyjny – w sklepie;
• ujednolicenie prawa w całej EU umożliwi świadome dokonywanie zakupów przez konsumentów za pośrednictwem Internetu w UE;
• obowiązek poinformowania konsumenta jeszcze przed zawarciem umowy o rzeczywistych kosztach związanych z zawarciem umowy;
• przy płatnościach kartą kredytową przedsiębiorca nie będzie mógł pobierać od konsumenta opłat wyższych niż te, które sam ponosi w związku z zastosowaniem tego sposobu płatności;
• przedsiębiorca nie będzie mógł pobierać od konsumentów zawyżonych opłat za korzystanie z infolinii udostępnianych przez przedsiębiorców na potrzeby kontaktowania się w sprawach związanych z zawartymi umowami;
• wydłużenie terminu na odstąpienie od umowy zawieranej poza lokalem lub na odległość, bez podania przyczyn, do 14 dni (obecnie: 10 dni);
• konsument nie miał obowiązki ponoszenia kosztów związanych ze zwrotem rzeczy w przypadku skorzystania z prawa odstąpienia, jeżeli wcześniej nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o obowiązku poniesienia tych kosztów;

Uregulowania nowej ustawy wprowadzają również korzyści dla przedsiębiorców. Ujednolicenie regulacji w prawnej w całej EU powinno zwiększyć zaufanie przedsiębiorców do systemów prawnych państw, obniżyć koszty związane z dostępem do rynków tych państw. Ustawa pomimo nałożenia nowych obowiązków na przedsiębiorców i przyznania nowych uprawnień konsumentom w związku z ich precyzyjnym uregulowaniem ułatwia ich stosowanie przez przedsiębiorców. Wprowadzenie ustawą szczegółowych regulacji dotyczących dochodzenia roszczeń regresowych związanych z wadliwością rzeczy sprzedanej w łańcuchu sprzedawców ułatwi sprzedawcy finalnemu dochodzenie zwrotu kosztów poniesionych przez niego w związku z wykonaniem uprawnień przez konsumenta od tego z poprzednich sprzedawców, którego działanie spowodowało wadę rzeczy.

ADWOKAT (RADCA PRAWNY) Z URZĘDU DLA KAŻDEGO

Projekt unijnej dyrektywy 2013/48/UE w sprawie dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności zapewni dostęp do prawnika na koszt państwa każdemu zatrzymanemu jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem. Zgodnie z art. 4 projektu dyrektywy o tymczasowej ochronie prawnej zatrzymany, podejrzany czy oskarżony jeżeli tylko zgłosi żądanie przyznania pomocy prawnej będzie musiał niezwłocznie po pozbawieniu wolności i w każdym wypadku przed przesłuchaniem być przyznany mu tymczasowy prawnik z urzędu, do czasu ustanowienia stałej pomocy prawnej z urzędu przez prokuratora lub sąd.

Nawiązanie kontaktu z adwokatem (radcą prawnym zgodnie ze znowelizowanym art. 82 Kodeksu postępowania karnego z dniem 1 lipca 2015 roku) na wstępnym etapie postępowania karnego ma fundamentalne znaczenie dla realizacji prawa do obrony przysługującego każdej osobie. Przyznanie prawa do obrony z urzędu każdemu dopiero na etapie postępowania sądowego (zgodnie z art. 80 a KPK wchodzącym w życie z dniem 1 lipca 2015 roku), tj. po wniesieniu aktu oskarżenia słusznie zostało uznane za niewystarczające dla zapewnienia każdemu realnego prawa do obrony. Bowiem to na etapie postępowania przygotowawczego zbierany jest materiał dowodowy służący przygotowaniu aktu oskarżenia bądź odstąpienia od wniesienia aktu oskarżenia, to na tym etapie postępowania osoba zatrzymana lub podejrzana jest często nakłaniana do przyznania się do winy. Zatem tylko zapewnienie każdemu zatrzymanemu jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem tymczasowej ochrony prawnej oraz czynny udział obrońcy w postępowaniu przygotowawczym jest gwarancją realizacji przysługującego każdemu prawa do obrony.

Zgodnie z dyrektywą o tymczasowej ochronie prawnej państwa członkowskie w prawie krajowym określą zasady zwrotu kosztów związanych z tymczasową pomocą prawną. Tymczasowa ochrona prawna ma mieć zastosowanie także do osób podlegających postępowaniu dotyczącemu europejskiego nakazu aresztowania.

Dochodzenie roszczeń przedawnionych w EPU

Elektroniczne postępowanie upominawcze zostało wprowadzone do polskiej procedury cywilnej ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. jako jedno z postępowań odrębnych. Wprowadzenie możliwości dochodzenia roszczeń w trybie elektronicznym miało na celu przyspieszenie rozpoznawania roszczeń, oraz odciążenie sądów tradycyjnych od rozpoznawania drobnych spraw, w których stan faktyczny nie jest skomplikowany i nie wymaga prowadzenia postępowania dowodowego.

Nowe postępowanie spotkało się z olbrzymim zainteresowaniem wierzycieli, w szczególności firm windykacyjnych. Dotychczas w elektronicznym postępowaniu upominawczym rozpoznano prawie 6 mln spraw, wydając przeszło 5 milionów nakazów zapłaty. Jedynie w 3,7 procentach wszystkich spraw rozpoznawanych w tym trybie został wniesiony sprzeciw skutkujący przekazaniem sprawy do zwykłego postępowania sądowi ogólnej właściwości pozwanego.

Z Ilości wniesionych sprzeciwów wnioskować można, iż dochodzone roszczenia w EPU są w większości przypadków całkowicie bezsporne, co nie oznacza iż nie są one przedawnione.

Funkcjonowanie EPU na przestrzeni lat pokazało, iż uproszczenie procedury dochodzenia roszczeń zaczęli wykorzystywać także nierzetelni powodowie wskazując w pozwach nieaktualne adresy dłużników, co w bardzo wielu przypadkach skutkowało przyjęciem przez sąd tzw. fikcji doręczenia w przypadku otrzymania zwrotu korespondencji adresowanej do pozwanego z adnotacją nie podjęto w terminie.

EPU zaczęły również masowo wykorzystywać firmy windykacyjne do dochodzenia roszczeń przedawnionych. W polskiej procedurze cywilnej bowiem zarzut przedawnienia roszczenia nie jest brany pod uwagę przez sąd z urzędu, a jedynie na zarzut dłużnika. Co do zasady termin przedawnienia roszczeń jest bardzo długi i wynosi 10 lat. Jednakże w przypadku roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (także świadczeń okresowych) zasadniczo wynosi on 3 lata, a niektóre roszczenia obwarowane są jeszcze krótszymi terminami przedawnienia roszczeń. Po upływie terminu przedawnienia zobowiązanie pieniężne nadal istnieje i może być dochodzone na drodze sądowej bowiem sąd z urzędu nie bierze pod uwagę przedawnienia.

Celem ograniczenia praktyki masowego dochodzenia roszczeń przedawnionych, w szczególności przez firmy windykacyjne w związku z nowelizacją procedury od dnia 7 lipca 2013 roku w znowelizowanym art. 505 (29a) KPC wprowadzono zastrzeżenie, iż w EPU mogą być dochodzone wyłącznie roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem wniesienia pozwu.
Zgodnie ze znowelizowanym art. 505(32) KPC w pozwie wnoszonym w EPU wierzyciel jest zobowiązany wskazać datę wymagalności roszczenia.

Jednocześnie w celu bezbłędnej identyfikacji pozwanego zgodnie ze znowelizowanym art. 505(32) § 2 KPC, pozew wnoszony w EPU musi zawierać numer PESEL lub NIP w przypadku pozwanych będących osobami fizycznymi, a w przypadku pozostałych pozwanych numer KRS, NIP lub numer z innego właściwego rejestru bądź ewidencji.
Jednocześnie z wprowadzeniem wyżej wskazanych zmian wprowadzono sankcję dla powodów (przedstawicieli ustawowych, pełnomocników), którzy w złej wierze lub wskutek niezachowania należytej staranności nieprawidłowo oznaczą wskazane wyżej dane, a także miejsce zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, którzy w takim przypadku mogą być skazani przez Sąd na grzywnę (art. 505(32) § 3 KPC).

Wprowadzone zmiany należy zasadniczo ocenić pozytywnie. Ustawodawca nie wprowadził jednak sankcji za nieprawidłowe oznaczenie daty wymagalności roszczenia, która w przypadku nieprawidłowego wskazania przez nierzetelnego powoda pozwoli dochodzić roszczenia, które stały się wymagalne powyżej trzech lat od wniesienia pozwu, tj. z naruszeniem znowelizowanego art. 505(29) KPC. Wskazać należy, iż do pozwu w EPU nie są załączane żadne dowody, co uniemożliwia Sądowi zbadanie daty wymagalności roszczenia.

Postuluje się zatem o zmianę art. art. 505(32) § 3 KPC i wprowadzenie sankcji grzywny także w przypadku wadliwego oznaczenia daty wymagalności roszczenia tak żeby wprowadzone zmiany pozwalające na dochodzenie roszczeń, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed wniesieniem pozwu nie były tylko iluzoryczne.

Czy władze Nowego Targu mają prawo określać godziny pracy sklepów?

Radca prawny Maciej Łapka w dniu 22 października 2013 roku zabrał głos w sprawie zapowiedzi władz Nowego Targu o wprowadzeniu przepisów wydłużających czas pracy sklepów w soboty, która  wywołała wiele głosów oburzenia wśród mieszkańców miasta i właścicieli punktów handlowych. Prawo do tego dają miastu przepisy z 1974 r. – Miasto nie może jednak swobodnie określać godzin pracy sklepów – uważa mecenas Maciej Łapka.

Cały artykuł do przeczytania na portalu www.podhale24.pl

 

 

Projekt obniżenia opłat egzekucyjnych

Obniżenie opłat komorniczych zawiera projekt noweli ustawy o komornikach sądowych i egzekucji autorstwa posłów PO z dnia 26 czerwca 2013 roku. Zgodnie z projektem obniżeniu ulegnie podstawowa opłata egzekucyjna z 15 % do 10 % wyegzekwowanego świadczenia, tak ustalona opłata nie może być niższa niż 1/20 i nie wyższa niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Projekt zakłada także obniżenie opłaty egzekucyjnej w przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek skierowania egzekucji do wierzytelności z rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego jak również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku szkoleniowego z dotychczasowych 8 % do 5% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak tak ustalona opłata stosunkowa nie może być niższa niż 1/20 i nie wyższa niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego wynagrodzenia miesięcznego.
Zgodnie z przedstawionym projektem premiowani będą dłużnicy w przypadku wpłaty całości lub części egzekwowanego roszczenia bezpośrednio komornikowi lub na rachunek jego kancelarii w terminie nie dłuższym niż 14 dni od wszczęcia egzekucji, poprzez obniżenie w takiej sytuacji pobieranej opłata stosunkowej do 3 % wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia. Projekt noweli nie przewiduje w przypadku tak ustalonej opłaty stosunkowej jej górnej granicy poprzez wprowadzenie ograniczenia, iż także w tym przypadku opłata stosunkowa nie może być wyższa niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego co stanowi mankament przedstawionego projektu. Nowela ustawy zawiera także propozycje obniżenia niektórych opłat stałych pobieranych w toku egzekucji przez komorników sądowych.

Potrącenie wierzytelności, a postępowanie upadłościowe

Sąd Najwyższy w dniu 4 września 2013 r. udzielił odpowiedzi na pytanie czy wierzytelność nabyta w drodze przelewu przez dłużnika upadłego, wobec którego ogłoszono upadłość obejmującą likwidację jego majątku, w terminie i przy spełnieniu warunku o jakim mowa w art. 94 ust. 1 in fine ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze z dnia 28 lutego 2003 roku ( jedn. tekst Dz.U. z 2009 r. Nr 175 poz. 1361 z późn. zm.), jest taką, którą dłużnik ten może skutecznie potrącić z wierzytelnością przysługującą wzajemnie upadłemu, a jeśli tak to czy jego oświadczenie złożone przed ogłoszeniem upadłości wywoła skutek o jakim mowa w § 2 art. 498 k.c.?

Zgodnie z uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2013 r. oświadczenie o potrąceniu złożone przed dniem ogłoszenia upadłości, obejmującej likwidację majątku upadłego, przez jego dłużnika, który nabył wierzytelność w drodze przelewu w okresie roku przed dniem ogłoszenia upadłości wiedząc o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, nie powoduje umorzenia wierzytelności.

Otwarcie oddziału Kancelarii

Uprzejmie informujemy, iż z dniem 2 września 2013 roku Kancelaria Radców Prawnych VIS LEGIS otworzyła oddział Kancelarii w Kłodzku. Oddział Kancelarii znajduje się w ścisłym centrum Kłodzka, naprzeciw Starostwa Powiatowego. Otwarcie nowego oddziału ma na celu ułatwienie kontaktu z Kancelarią obsługiwanym dotychczas klientom z województwa Dolnośląskiego.

Zajęcie nadpłaty podatku w postępowaniu egzekucyjnym

Postanowieniem z dnia 17 stycznia 2013 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie – VI Wydział Cywilny w sprawie VI ACz 1992/12 stwierdził, iż należności przysługujące podatnikowi z tytułu zwrotu nadpłaty podatku w rozumieniu Ordynacji podatkowej oraz zwrotu różnicy podatku naliczonego nad kwotą podatku należnego w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, jako mające charakter nieprzenoszalny, są prawami niezbywalnymi w rozumieniu art. 831 § 1 pkt 3 KPC.
Jednakże w sytuacji, w której uprawniony do zwrotu podatku wystąpił już z roszczeniem o pewne świadczenia majątkowe (przykładowo poprzez złożenie deklaracji podatkowej wystarczającej, co do zasady, dla zainicjowania tzw. czynności materialno-technicznych administracji zmierzających do zwrotu podatku), wierzytelność taka może być przedmiotem egzekucji, więc też zajęcia w trybie zabezpieczenia roszczeń cywilnoprawnych

Wskazać przy tym należy iż wierzyciel podatnika nie posiada legitymacji do udziału w charakterze strony w sprawie o zwrot podatku VAT. Z treści art. 133 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) wynika, iż katalog podmiotów, które mogą być stroną w postępowaniu podatkowym w sprawach zwrotu podatku VAT, jest zamknięty. Katalog ten nie wymienia wierzyciela podatnika podatku od towarów i usług (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24.07.2012 r., sygn. akt I SA/Gd 614/12).

Podsumowując powyższe rozważania stwierdzić należy, że należności przysługujące podatnikowi z tytułu zwrotu nadpłaty podatku w rozumieniu Ordynacji podatkowej oraz zwrotu różnicy podatku naliczonego nad kwotą podatku należnego w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, co do zasady mają charakter nieprzenoszalny, są prawami niezbywalnymi w rozumieniu art. 831 § 1 pkt 3 KPC i jako takie nie podlegają egzekucji. Dopiero wystąpienie przez podatnika (dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym) o zwrot nadpłaty podatku powoduje, iż wierzytelność taka może być przedmiotem egzekucji. Kluczowe przy tym jest, iż wierzyciel podatnika nie posiada legitymacji do wystąpienia o zwrot nadpłaty podatku w imieniu podatnika (swego dłużnika).

Obniżenie opłaty egzekucyjnej

Sąd Najwyższy Uchwałą z dnia 27 czerwca 2013 roku w sprawie III CZP 32/13 w składzie 3 sędziów udzielając odpowiedzi na pytanie prawne czy od postanowienia sądu I instancji w sprawie o obniżenie opłaty egzekucyjnej (art. 49 ust. 7 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji) przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi orzekł, że na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie obniżenia opłaty egzekucyjnej (art. 49 ustęp 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji – t.j. Dz. U. z 2011 roku, nr 231, poz. 1376 ze zmianami) stronom przysługuje zażalenie.
Mając powyższe na uwadze zażalenie na postanowienia sądu I instancji w sprawie o obniżenie opłaty egzekucyjnej przysługuje jedynie stronom postępowania egzekucyjnego, tj. wierzycielowi i dłużnikowi. Komornik jako że nie jest stroną postępowania egzekucyjnego nie posiada legitymacji do zaskarżenia postanowienia sądu I instancji w przedmiocie obniżenia opłaty egzekucyjnej.