Projekt unijnej dyrektywy 2013/48/UE w sprawie dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności zapewni dostęp do prawnika na koszt państwa każdemu zatrzymanemu jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem. Zgodnie z art. 4 projektu dyrektywy o tymczasowej ochronie prawnej zatrzymany, podejrzany czy oskarżony jeżeli tylko zgłosi żądanie przyznania pomocy prawnej będzie musiał niezwłocznie po pozbawieniu wolności i w każdym wypadku przed przesłuchaniem być przyznany mu tymczasowy prawnik z urzędu, do czasu ustanowienia stałej pomocy prawnej z urzędu przez prokuratora lub sąd.

Nawiązanie kontaktu z adwokatem (radcą prawnym zgodnie ze znowelizowanym art. 82 Kodeksu postępowania karnego z dniem 1 lipca 2015 roku) na wstępnym etapie postępowania karnego ma fundamentalne znaczenie dla realizacji prawa do obrony przysługującego każdej osobie. Przyznanie prawa do obrony z urzędu każdemu dopiero na etapie postępowania sądowego (zgodnie z art. 80 a KPK wchodzącym w życie z dniem 1 lipca 2015 roku), tj. po wniesieniu aktu oskarżenia słusznie zostało uznane za niewystarczające dla zapewnienia każdemu realnego prawa do obrony. Bowiem to na etapie postępowania przygotowawczego zbierany jest materiał dowodowy służący przygotowaniu aktu oskarżenia bądź odstąpienia od wniesienia aktu oskarżenia, to na tym etapie postępowania osoba zatrzymana lub podejrzana jest często nakłaniana do przyznania się do winy. Zatem tylko zapewnienie każdemu zatrzymanemu jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem tymczasowej ochrony prawnej oraz czynny udział obrońcy w postępowaniu przygotowawczym jest gwarancją realizacji przysługującego każdemu prawa do obrony.

Zgodnie z dyrektywą o tymczasowej ochronie prawnej państwa członkowskie w prawie krajowym określą zasady zwrotu kosztów związanych z tymczasową pomocą prawną. Tymczasowa ochrona prawna ma mieć zastosowanie także do osób podlegających postępowaniu dotyczącemu europejskiego nakazu aresztowania.